Η εκπαίδευση καίριων δεξιοτήτων (Pivotal Response Training) αναπτύχθηκε απο το πανεπιστήμιο της California Santa Barbara (CA) και αφορά την εκπαίδευση παιδιών στο φάσμα του Αυτισμού. Έχοντας βασιστεί στις αρχές της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς ΑΒΑ το PRT διαφοροποιήθηκε σημαντικά αφού έβαλε στο κέντρο της θεωρίας της το ΚΙΝΗΤΡΟ και το ενδιαφέρον του παιδιού. Επιπλέον πρότεινε ένα πολύ νατουραλιστικό μοντέλο παρέμβασης χωρίς τεχνητές συνθήκες διδασκαλίας και υψηλή δόμηση του περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου το περιβάλλον του σπιτιού κρίνεται ΙΔΑΝΙΚΟ για την εκπαίδευση.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα «φυσικής» διδασκαλίας στο σπίτι βασισμένα στο PRT. Θα παρατηρήσετε πως σε κάθε αλληλεπίδραση το παιδί ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ φυσικά ως απόρροια αυτού που έκανε. Με αυτή την έννοια η παρέμβαση συνήθως είναι παιγνιώδης και πάντα ΕΧΕΙ ΝΟΗΜΑ για το παιδί να αποδώσει!!
· Εξασκηθείτε στους αριθμούς πληκτρολογώντας αριθμούς τηλεφώνων αγαπημένων για το παιδί προσώπων και έπειτα καλέστε τους (φυσική ενίσχυση)
· «Θάψτε» ένα ενισχυτικό αντικείμενο μέσα σ ένα κουτί με άλλα ουδέτερα αντικείμενα. Ζητήστε από το παιδί να τακτοποιήσει τα αντικείμενα ταξινομώντας τα στις κατάλληλες θέσεις μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό αντικείμενο.
· Εξασκηθείτε σε απλές εντολές πχ «άνοιξε το ντουλάπι» αφού τοποθετήσετε μέσα κάτι που ενδιαφέρει το παιδί να πάρει
· Φτιάξτε σ ένα κουτί το «ΣΥΝΟΛΟ» των ρούχων που θα χρειαστούν για να βγείτε βόλτα στο χιόνι (από τα εσώρουχα έως το μπουφάν, τα αξεσουάρ και τα παπούτσια) και βγείτε
· Εξασκηθείτε στην ιχνηλασία με το δάχτυλο κλειδώνοντας μια ηλεκτρονική συσκευή με αντίστοιχο ΜΟΤΙΒΟ
· Σχεδιάστε ένα χάρτη της γειτονιάς σας για τη διαδρομή μέχρι το περίπτερο και ακολουθήστε τον για να ψωνίσετε μια λιχουδιά!
Αυτά είναι μόνο ορισμένα παραδείγματα που απλώς αναδεικνύουν την πολύ έξυπνη φιλοσοφία του να εκπαιδεύεις ένα παιδί με βάση το κίνητρο του. Η ευρηματικότητα από τη δική μας πλευρά είναι προαπαιτούμενο αλλά τον δρόμο μας τον δείχνει πάντα το παιδί αρκεί να είμαστε εκεί να δούμε τα ΣΗΜΑΤΑ του.
Γιάννης Μπούγος, Ψυχολόγος Δ/ντής εξειδικευμένου κέντρου αυτισμού και συναφών διαταραχών «ΣΥΝΑΨΙΣ»
