top of page

Συστηματοποίηση και αλληλουχίες στον Αυτισμό. Το παράδειγμα του 1,2,3. Γιάννης Μπούγος

Σε όλους μας αρέσει να μπορούμε να προβλέψουμε μια διαδικασία και η γνώση αυτή μας δίνει εκτός απο ένα αίσθημα ασφάλειας και μια εντύπωση ελέγχου επάνω στο περιβάλλον. Κατακλυζόμενοι από συμβάντα που συνήθως έχουν αιτιώδεις σχέσεις (προφανείς ή όχι) το να ξέρουμε «τί θα γίνει αν» είναι σχεδόν καθοριστικό για την επιβίωση μας. Η απλή ακολουθία 1,2,3 θα μας βοηθήσει να αντιληφθούμε την έννοια της συστηματοποίησης, την έντονη τάση των ατόμων με αυτισμό να συστηματοποιούν και να εξηγήσει εν μέρει έντονες αντιδράσεις τους όταν τέτοιες ακολουθίες διαταράσσονται. Θα ονομάσουμε το 1 «ερέθισμα», το 2 «διαδικασία» και το 3 ώς «αποτέλεσμα». Για παράδειγμα αν βλέπω νερό (ερέθισμα-1) που βράζει (διαδικασία-2) και το ακουμπήσω θα καώ (αποτέλεσμα-3). Το να μην καώ θα ήταν παράδοξο και η γνώση αυτής της ακολουθίας με αποτρέπει ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ από το να δοκιμάσω τί θα συμβεί. Η εκπαίδευση είναι σε μεγάλο βαθμό η διδασκαλία τέτοιων ακολουθιών. Οι μέρες της εβδομάδας, η εκτέλεση μιας συνταγής, το να κάνω ντούζ ή το ότι χαιρετάω όταν μπαίνω σ έναν χώρο είναι ΟΛΑ ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΕΣ. Τα άτομα με αυτισμό δείχνουν μια μεγάλη ανάγκη να επιβεβαιώνουν (και να δημιουργούν) τέτοιες αλληλουχίες και ΜΟΤΙΒΑ για να μειώνεται το άγχος τους. Οτιδήποτε ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΖΕΙ τέτοιες αλληλουχίες να εκδηλωθούν θα αποτελέσει σίγουρα πηγή έντονου άγχους και νευρικότητας. Παράδειγμα ο Α. όταν η μαμά φέρνει τα παπούτσια (1) και ο Α. τα φορέσει (2) θα ΠΡΕΠΕΙ να πάει βόλτα (3) διαφορετικά θα αναστατωθεί.

Μπορούμε να σκεφτούμε πολλά παραδείγματα τέτοιων αλληλουχιών. Μερικές φορές ή συσχέτιση των 1,2,3 είναι σταθερή, υποχρεωτική και άρα επαναλαμβανόμενη και προβλέψιμη. Αν τα 1,2,3 τα πάρουμε ως έχουν, δηλαδή ως μια απλή αλληλουχία αριθμών τότε όντως το 2 στη μέτρηση ακολουθεί το 1 και ακολουθείτε από

το 3 ΣΤΑΘΕΡΑ. Δεν μετράμε ποτέ 2,1,3 ή αν το κάνουμε τότε δεν «μετράμε». Για παράδειγμα σχεδόν πάντα βάζουμε πρώτα το εσώρουχο και μετά το παντελόνι και όχι το αντίστροφο. Ή το Σάββατο διαδέχεται πάντα την Παρασκευή.

Δεν είναι όμως πάντα έτσι. Και σίγουρα δεν πηγαίνουμε πάντα βόλτα όταν απλώς φορέσουμε τα παπούτσια μας

Η κωδικοποίηση και η καταγραφή ΕΡΕΘΙΣΜΑ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ είναι πολύ βοηθητική και μας δίνει ένα επιπλέον εργαλείο εκπαίδευσης. Το να «πειράζουμε» μεθοδικά την διάταξη μιας αλληλουχίας και να εκθέτουμε ένα αυτιστικό άτομο στην πολυπλοκότητα είναι ευεργετικό και τελικά καθησυχαστικό για το ίδιο.

Για παράδειγμα μπορούμε να βάλουμε σαπούνι και να το αλείψουμε σε μια επιφάνεια χωρίς να πλύνουμε τα χέρια.

Αυτή η πολυπλοκότητα και η αβεβαιότητα στο ποιες ακολουθίες είναι ή δεν είναι σταθερές και επαναλαμβανόμενες είναι που δυσκολεύει ένα άτομο να δεχτεί για παράδειγμα τις αλλαγές και να προσαρμοστεί σε αλληλουχίες χωρίς αυστηρή σειρά (πάμε ΠΑΝΤΑ από τον ίδιο δρόμο σε συγκεκριμένα μέρη)

Σε κάθε περίπτωση η υπερβολική τάση των ατόμων με Αυτισμό να συστηματοποιούν είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό που εκτός από τις δυσκολίες που επιφέρει στα ίδια και το περιβάλλον τους τα καθιστά πολλές φορές ιδιαίτερα ικανά και ιδιοφυή σε πολλά έργα.

454 Προβολές0 Σχόλια
bottom of page